توضیح: حضرت علامه حسن زاده آملی در بسیاری از آثار و بیانات خود آورده اند که امام علی علیه السلام، از همان زمان صدر اسلام و زمان حیات پیغمبر اکرم به لقب "وصی" مشهور و معهود بود و لکن به سبب اخلال بنی امیه که سعی در محو آثار امیرالمومنین داشتند، این لقب و نیز این منصب الهی حضرت امیر، به فراموشی سپرده شد.
از کتب علامه حسن زاده آملی مطالبی را در این باب جمع آوری نموده ایم که عمده دلایل این مطلب، در کتاب چهارم است و بسیار مغتنم می باشد:
1. کتاب هزار و یک کلمه:
به عنوان تبصره عرض مى شود که چند لحظه پیش از این، امام امیر المؤمنین على (علیه السلام) را به «وصىّ» وصف کرده ام، اکنون محض آگاهى عرض مى شود که امام على (علیه السلام) در صدر اسلام به وصیّ معروف و معهود بود، جز این که بنى امیّه اتفاق کرده بودند که همه آثار امام على (علیه السلام) را محو کنند، حتى لقب وصى را، حتى جهر به بسم الله الرحمن الرحیم را که در نمازهاى جهریه شبانه روزى واجب، و در اخفاتیه آن مستحب است؛
این نه قول من است، قول فخر رازى در تفسیر کبیرش است که در تفسیر سوره فاتحه آن در مسئله فقهى جهر به بسم الله الرحمن الرحیم گوید:
... فلمّا وصلت الدولة إلى بنی أمیّة بالغوا فی المنع من الجهر سعیا فی ابطال آثار على (علیه السلام). (ج 1، چاپ استانبول، ص 160).(1)
2. قصیده ینبوع الحیاه:
ألا و علیّ کان یعرف بالوصیّ بأخبارنا الموثوقة المستفیضة
و أنت ترى بین سنام الصحابة هو وحده کان بهذى الخصیصة
علیّ إمام الکلّ بعد نبیّنا علا الکلّ فی کلّ صفات سنیّة (2)
3. نصوص الحکم بر فصوص الحکم:
در جلد دوم تکلمه منهاج البراعه مقاله اى به عنوان «هدایة و ارشاد» شواهد بسیارى از کبار صحابه و سنام مسلمین با ذکر منابع و ماخذ نقل آورده ام که امیر (المومنین علی) علیه السلام در صدر اسلام به سمت «وصى» معروف و معهود بود، جز این که بنى امیه دست بدست هم دادند تا مردم را اغفال کرده اند و آنان را از آن منصب الهى على فراموشى داده اند. (3)
و اینک متن مقاله حضرت علامه حسن زاده آملی در کتاب مذکور را مطالعه نمایید:
