فیلم فوق العاده: سیری در نظام هستی از زمین تا بی نهایت

نظام هستی که مخلوق خداوند است، همانند او نامحدود است و بشر حدی برای آن (و لو در عالم ماده) نمی یابد و از عظمت و وسعت آن انگشت تعجب به دهان می گیرد.

قسمتی از یک مستند را آماده کرده ایم که در آن سفری خیالی در نظام هستی خواهید داشت، سفری که از زمین شروع می شود و به آخرین فضایی که بشر به آن رسیده ختم می شود و در آخر تصویری بسیار جالب از عالم را نمایش می دهد. انسان می بیند که از نظر جسمانی چقدر در این عالم، کوچک و ناچیز است، اما از جهت روحانی و عقلانی اش، هرگز عالم با همه وسعتش قابل مقایسه با او نیست...

پیشنهاد می کنیم این فیلم 10 دقیقه ای را از ببینید.

مشاهده فیلم

دانلود فیلم (45 مگابایت)

جا دارد این حدیث از امام باقر علیه السلام را نقل کنیم:

 گویا تو میبینی که خداوند فقط این یک جهان را خلق نموده است یا می پنداری که خداوند عز و جل غیر از شما بشری را نیافریده است؟ بله به خدا قسم، خداوند تبارک و تعالی هزار هزار عالم و هزار هزار آدم آفرید، و تو در آخر آن عوالم قرار دادی و آن عالم آدمیان است.

و مولوی در مثنوی چه خوش سروده است:

آسمان ها و زمین یک سیب دان

کز درخت قدرت حق شد عیان

تو چو کرمی در میان سیب در

از درخت و باغبانی بی خبر

تماشای شهاب باران برساوشی را از دست ندهید

حضرت علامه حسن زاده آملی:

من و ماه و شبانگاه و ستاره

به روى یکدگر اندر نظاره

 مرا با شاهدان آسمانى

 به شبها بود بس راز نهانى

هرسال از تاریخ ۲۶ تیر ماه تا ۲ شهریور (۱۷ جولای تا ۲۴ آگوست) شهاب‌باران برساوشی نمایشی خیره‌کننده را در آسمان شب‌های زمین به اجرا می‌گذارد، نمایشی که نقطه اوج آن چهارشنبه و پنجشنبه،‌ ۲۱ و ۲۲ مرداد ماه خواهد‌بود.

براساس گزارش سایت ساینس الرت، رصد‌گران نیمکره شمالی می‌توانند در روزهای اوج این شهاب‌باران نزدیک به 100 شهاب آسمانی را در هر ساعت مشاهده کنند، البته درصورتی که در منطقه‌ای تاریک و به دور از آلودگی‌های نوری باشند.

مشاهده شهاب‌باران امسال برای اولین بار از سال 2010 تاکنون آسان‌تر شده، زیرا نقطه اوج این رویداد یک شب پیش از طلوع ماه جدید خواهد‌بود،‌ به بیانی دیگر رصد‌گران می‌توانند از نبود نور ماه در پس‌زمینه شهاب‌باران اطمینان داشته‌باشند.

نام برساوشی برگرفته از نام صورت فلکی برساوش است که منشا این شهاب‌باران به نظر می‌آید،‌ به بیانی دیگر زمان آغاز این شهاب‌باران وقتی به آسمان نگاه می‌کنید به نظر می‌آید شهاب‌ها از صورت فلکی برساوش به سوی زمین روانه شده‌اند اما درحقیقت این شهاب‌باران ناشی از ذرات رها شده از ستاره دنباله‌دار 109/Swift-tuttle است که در بخش‌های داخلی و خارجی سامانه خورشیدی در نوسان است.

به گفته متخصصان اخترشناسی بهترین زمان برای رصد شهاب‌باران در نیمکره شمالی پس از نیمه شب 21 یا 22 مرداد ماه است. برای رصد شهاب‌ها نیازی به تجهیزات گران قیمت و پیچیده نخواهد بود زیرا شهاب‌های شهاب‌باران برساوشی معمولا به اندازه‌ای درخشان و بادوام هستند که با چشم غیر مسلح نیز می‌توان به راحتی آنها را مشاهده کرد. 

در نقطه اوج این شهاب‌باران 60 تا 100 شهاب در ساعت با سرعت 209 هزار کیلومتر بر ساعت با اتمسفر زمین برخورد کرده و می‌سوزند. نکته جالب درمورد این اجرام کیهانی ابعاد کوچک آنها است،‌زیرا این سنگ‌ها بسیار کوچک بوده و چند گرم وزن دارند. 

دو خاطره از علامه حسن زاده آملی درباره استخراج زمان کسوف و عید فطر

دو خاطره (قبل از انقلاب اسلامی) به قلم حضرت علامه حسن زاده آملی در باره استخراج زمان کسوف و عید فطر:

بنده در نه سال از سنه 1337 شمسى تا سنه 1345 تقویم -یعنى سالنامه- استخراج کرده‏ ام. و مأخذ استخراجم زیج بهادرى و زیج الغ بیکى و نسخه‏اى از تسهیل زیج محمّد شاهى بوده است.
 یکى از استادان ریاضى آن زمان دانشگاه تهران که چند سالى است از این نشأت رخت بربسته است در دو واقعه، آشکارا مرا تکذیب کرد که در هردو واقعه صحّت محاسبه من به وقوع پیوست. یکى واقعه کسوفى بود که یک روز یا دو روز قبل از روز وقوع آن در روزنامه اطلاعات وقوع آن را یعنى صحّت محاسبه مرا تکذیب کرده است، و چون کسوف به وقوع پیوست و صحّت محاسبه ما به منصّه ظهور رسید، در فرداى آن روز، در همان روزنامه عذرخواهى کرده‏اند، و ما نیز به احترام اعتذار اعتراضى ننموده ‏ایم. و آن کسوف را جز بنده هیچ‏ مستخرجى خبر نداده بود که بنده متفرد بودم.

واقعه دوم موضوع رؤیت هلال ماه شوالى بود که باز بنده متفرد بودم که ماه مبارک رمضان سلخ ندارد، چون تقویم‏ ها منتشر شده‏ اند، مرحوم استاد آیة الله آقا شیخ محمد تقى آملى به من فرمود: شما یک نفر موافق ندارید، همگى ماه مبارک امسال را تمام مى ‏دانند. عرض کردم من هلال شوال را هم از زیج بهادرى و هم از زیج الغ بیکى به چهارده افق ایران استخراج کرده ‏ام، در نتیجه هلال شوّال در غروب 29 ماه مبارک رمضان در همه این آفاق قابل رؤیت است چنانکه معلوم خواهد شد، و بحمد الله چنان بوده است که به عرض رسانده ‏ایم. در آن زمان مرحوم آیة الله کاشانى رئیس مجلس بود و لکن هیچوقت به مجلس نمى ‏رفت، و دیدار با ایشان و گزارشهاى امور مجلسى در منزلش در پامنار تهران صورت مى‏ گرفت. بدین مناسبت در همان روز عید فطر آن استاد ریاضى معهود با تنى چند به حضورش رسیدند.
مرحوم آقاى کاشانى به او گفت: چطور شده است که فقط یک طلبه ما درست استخراج کرده است؟ آن استاد ریاضى در جوابش این شعر سعدى را خوانده بود:

   گاه باشد که کودک نادان‏         بغلط بر هدف زند تیرى‏

من به تفصیل مشخّصات هلال مذکور را مطابق آفاق یاد شده از دو زیج نام برده با خطاب محترمانه و مؤدّبانه به آن استاد ریاضى به مدیر آن روز اطلاعات داده ‏ام، و لکن از قبول آن خوددارى کرد. و بالأخره قسمتى از آن را روزنامه وظیفه آن روز که هنوز شهرت چشمگیرى کسب نکرده بود به چاپ رسانده بود. شگفت این‏که در ماه مبارک سنه بعد آن من متفرد در سلخ بودم و دیگران متفق که سلخ دارد، و صحّت محاسبه ما به وقوع پیوست که در هیچ ‏جاى ایران ادّعاى رؤیت هلال در غروب 29 رمضان نشد و دو سه واقعه دیگر نیز مشابه همین وقایع پیش آمده است‏.

تصویر 1.5 میلیارد پیکسلی از کهکشانی که توسط یک مسلمان کشف شد

عبد الرحمن صوفی از منجمین بزرگ مسلمان است که کتابهایی مانند "صور الکواکب" و "سیصد و هشتاد و شش باب درباره اسطرلاب" نوشته است.(1) او اولین کسی است که در سال 334 هجری قمری مجموعه ستارگانی را کشف و رصد کرد که امروزه به نام "کهکشان آندرومدا" معروف شده است و از آن به عنوان ابر کوچک نام برد. این کهکشان بیش از 40000 سال نوری(2) از ما فاصله دارد. واقعا جای تحسین دارد که در بیش از 1000 سال پیش دانشمندان مسلمان با آن امکانات محدود خود، امثال این کهکشان ها را، آن هم با این مقدار فاصله رصد کرده اند.

حال تلسکوپ هابل از کهکشانی که یکی از علمای ما کشف کرده است، تصویری با کیفیت بسیار بالا (1.5میلیارد پیکسل)، به صورت پانامورا تهیه کرده است که بیش از 100 میلیون ستاره را با گرافیک و وضوح عالی نمایش میدهد. این تصویر آنقدر بزرگ است که برای دیدن آن در سایز واقعی نیاز به ۶۰۰ تلویزیون فول‌ اچ‌دی در کنار یکدیگر است.(3)

** برای مشاهده آنلاین این تصویر دیدنی به این صفحه بروید و زوم کنید. **

دانلود درسنامه آموزش نجوم و هیئت

وبلاگ شریف کشکول علوم طی دروسی سلسله وار، به تدریس ساده و روان علم نجوم و هیئت پرداختند که این دروس مطابق با هیئت قدماء و بر اساس کتاب شریف "دروس هیئت و ریاضی" حضرت علامه حسن زاده آملی است که به فرموده ایشان تا حدود صفحه 60 این کتاب است.

بر آن شدیم ضمن تقدیر و کسب اجازه از مدیر محترم این وبلاگ، این دروس را که تا حال 29 جلسه است، در قالب یک فایل pdf جمع آوری کنیم که حدود 95 صفحه شده است و مناسب مبتدیانی مثل بنده نیز میباشد.

باشد که با فراگیری این علوم بیشتر به حقایق و اسرار عالم پی ببریم و در نهایت به هدف این علوم برسیم که به تعبیر جناب خواجه نصیرالدین طوسی: (من لم یعرف الهیئه و التشریح فهو عنین فی معرفه الله تعالی) که هر کس علم هیئت و تشریح را نداند، در معرفت خداوند عنین و ناقص است.

نکته1: باید درباره هیئت بطلمیوسی عرض کنیم که برخی بر این پندارند که این مکتب میگوید که زمین ثابت است و خورشید و سایر کواکب به دور زمین میگردد، حال آنکه حرف این است که در هیئت بطلمیوسی در مقام محاسبه وقایع نجومی، زمین را به عنوان مرکز میگیرند تا محاسبات نجومی را بر این اساس انجام دهند، نه اینکه این حرف سخیف را بزنند و بگویند زمین ثابت است و سایر ستاره ها متحرک. و در مقام محاسبات نجومی این روش، به مراتب دقیقتر از نجوم امروزی است.

نکته2: البته بین علم هیئت و نجوم فرق وجود دارد که ما در بیان آن نبودیم و هر دو را در این درسنامه به یک معنا به کار برده ایم.

برای مطالعه ی دو درس از این درسنامه به عنوان نمونه به اینجا بروید

شاخ زدن قوچ به آسمان (خاطره ای شیرین از علامه حسن زاده آملی)

حضرت علامه حسن زاده آملی در محضر علامه شعرانی سالها به تحصیل علم هیئت و نجوم پرداختند و 9 سال تقویم نجومی استخراج کردند که چاپ شد و به فرموده خودشان، خیلی از شبها تا به صبح به مشاهده صورت دلآرای آسمان میپرداخند. در شعری در این باره فرمودند:

من و ماه و شبانگاه و ستاره            بروى یکدیگر اندر نظاره 

 مرا با شاهدان آسمانى             به شبها بود بس راز نهانى

خاطره ای که با عبارات و الفاظ شیرین حضرت علامه خواهید خواند، درباره یکی از همین شب ها است:

 "اکنون بحث را بدین داستان که برایم پیش آمد پایان مى دهیم و آن اینکه:
در زمان جوانى که بهار زندگانى است از پریشان روزگارى و بى سر و سامانى، چند روز تابستانى در دیهى کوهستانى یگانه و بیگانه بسر مى بردم، پیرمردى کهنسال و دراز اندام که گوئى از پشت و نژاد عوج عناق بود بزرگ و داناى آن دیه بود. پیرى از پیرایه دانش تهى، ولى بزیور پارسایى پیراسته و آراسته و بسیار ساده و پاک نهاد بود. از سر میهمان نوازى بدیدارم آمد و تازگیها نمود و گشاده رویى و خوش خویى از خویشتن نشان دادن، برنامه ام این بود که چون پاسى از شب مى گذشت و همه بخواب مى شدند پوشیده از مردم از سرا بدر مى آمدم و بتماشاى چهره دلگشاى آسمان سرگرم مى بودم، و با پریرویان آسمانى چشمک بچشمک روبارو، همدم و هم سخن مى شدم. من ناآگاه که آن را پیر از کار این جوان آگاه شد و هر شب در کمین من است و بدین پندار نپخته که در آن دیه گنجى نهفته است و این تهیدست‏ پا بست آن شده است و در اندیشه بدست آوردن آنست. تا شبى در پیرامون کارم که من در گوشه اى نشسته بودم و او در کنارى ایستاده بود، ناگاه نگاهم به پیکرى هنگفت و شگفت افتاد، گفتم: جن است، بسم الله الرحمن الرحیم به زبان آوردم و دیدم پنهان نشد.
از جاى برخاستم و با دو دلى آهسته و آرام گام به گام گاهى گامى فراپیش و گاهى گامى فراپس، بسویش روانه شدم چنانى که او را راه چاره و گزیر گریز از من نبود، تا نزدیک شدم و دیدم آن پیر بى پیر است، ناچار از این روى داد، نخست اندکى سخن به چون و چرا آغاز شد و سپس به سازش و پرسش و پاسخ انجامی‏د، تا این که از من پرسید: این خط سپید آسمان چیست؟ گفتم از بسیارى ستاره هاى نزدیک هم و پرتو آنان خطى چنین شیرین و دلکش در سیماى زیبا و جانفزاى آسمان پدید آمده است که آنرا از راه شیرى و کهکشان مى خوانیم.
 پس از شنیدن این پاسخ چند بار سرش را از پیش به پس بجنبانید و گفت این که تو گویى سخنى سخت سست است و از بیخ نااستوار و نادرست.
گفتم اى پیر جوان بخت جهان دیده و سخن شنیده تو که از درستش آگاهى و بدان دانایى چه خوش است که آنرا در این دل شب از تو بیاموزم و بر دل نشانم و در روزگارم بیادگار داشته باشم و سپاسگزار شما باشم، امیدوارم که از خداى یکتاى بى همتا پاداش بسزا بستانى.
پس از اندکى درنگ گفت: هنگامى که حضرت ابراهیم خلیل بفرمان رب جلیل خواست فرزندش ذبیح را قربانى کند، همین که او را بزمین نهاد تا کارد را بر گردنش نهد، پروردگار مهربان به جبرئیل دستور داد که هرچه زودتر قوچى را از بهشت مشک سرشت براى ابراهیم ببر، و از او بخواه که بجاى فرزندش این قوچ را ذبح کند، چون جبرئیل خواست قوچ را از آسمان بزمین آورد آن زبان بسته، بسى سرکشى و بى تابى کرد که بر اثر آن ناآرامى شاخش چنان سخت به آسمان کشیده شده که این خراش بر رخسار آسمان پدید آمده است"

منبع: دروس هیئت و ریاضی حضرت علامه حسن زاده آملی، جلد2، صفحه 519

تصاویر زیبا: اگر سیارات جای ماه را بگیرند...

فرض کنید سیارات منظومه شمسی جای ماه را در آسمان بگیرند، آن وقت چه منظره ای را از زمین مشاهده می کنیم؟!

یک عکاس نجومی تصاویری را ارائه کرده است با این موضوع که اگر سیارات منظومه شمسی را جایگزین ماه کنیم، آسمان چگونه به نظر خواهد رسید؟ در این طراحی‌های علمی زیبا، هر یک از سیارات در فاصله‌ای از زمین قرار دارند که ماه واقع شده است. در یکی از این تصاویر سیاره عظیم مشتری که 11 برابر زمین است، بر آسمان سایه انداخته در حالی که مریخ تقریبا دو برابر اندازه ماه به نظر می‌رسد. پیشنهاد می کنم این تصاویر جالب را مشاهده کنید:

 منظره ای از ماه به عنوان تصویر اصلی:

اگر سیاره عطارد به جای ماه قرار بگیرد:

تصاویری عجیب و زیبا از گردش ستارگان

چه خبرهاست خدایا که ندارم خبری...

در این پست، 10 تصویر عجیب را از ستارگان نظاره خواهید کرد و میتوانید رد حرکت داورانی ستارگان را ببینید که همگی به دور ستاره قطبی (نزدیک به قطب شمال سماوی) در گردشند: