مسافتی بیش از زمین تا آسمان

حضرت علامه حسن زاده آملی:

 

با این که مسافت أسفل السافلین تا أعلی علییین بیش از زمین تا آسمان است، حد سقوط از این به آن، کمتر از یک "آن" است.

تبدیل مس به نقره در کلام امام صادق (ع)

علامه حسن زاده آملی:

کتاب‏شناسى فهرست نویس برایم حکایت کرد که در سنه نهصد و بیست و شش هجرى قمرى که ده سال بعد از اختراع چاپ است، رساله "صنائع جابر بن حیان" را در خارج به آلمانى و فرانسوى و انگلیسى ترجمه و چاپ کرده ‏اند.

در آن رساله آمده است که:

شخصى در معیت امام صادق علیه السلام از آنجناب سؤالاتى مى‏ کرد تا وقتى به بازار مسگرها رسیدند.
از امام سؤال کرد مس چیست؟
فرمود نقره فاسد شده است و دوایى دارد که چون آن را به مس زنند نقره خالص شود.
سائل نپرسید که آن دوا چیست.

مترجم آلمانى خیلى به سائل عصبانى شده است که چرا نپرسیدى دواى آن چیست!.

حروفی که خداوند به آدم آموخت

علامه حسن زاده آملی:

در اول رساله کریمه هدایتنامه آمده است که:

🔸تمامى حروف که حق عزّ شأنه، به آدم آموخته و مجموع فرزندان آدم از عرب و عجم و ترک و هند و غیره به آن سخن مى ‏گویند، سى و دو حرف است، و آن این است:

🔅«ا ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ک ل م ن و ه ى پ چ ژ ک». 

و هیچ طایفه ‏اى از بنى ‏آدم به تمامى این حروف سخن‏گو نیستند إلّا اهل فارس، که به لغت‏ عرب‏ و لغت اصلى خود درهم آمیخته سخن مى ‏گویند.

*** (و ما میبینیم حتی برخی کشورهای شرقی با اینکه دارای الفبای بسیار زیاد هستند، اما اصوات تشکیل دهنده الفبایشان، به سی و دو حرف نمی رسد.)

کیفر سوء ظن به علمای دین

من فرصت را اینجا غنیمت مى‌شمرم و طلاب علوم دینى را که مانند خود من بکمال علم نرسیده بر حذر مى‌دارم که هرگز سوء ظن به بزرگان علماى دین نبرند که کمترین کیفر این عمل محرومیت از فیض علوم آنها هست. زهى شقاوت که کسى به بزرگان علماى دین بدبین باشد و سخنان آنان را به بى‌اعتنایى نگرد.

جوان قرآنی کیست؟

اگر در آیات و روایات وارده درباره جوان دقت کنیم به این مطلب بسیار مهم دست می یابیم که ممکن است شخصی از نظر سِنّی جوان باشد اما از نظر قرآن پیر و فرتوت، و یا شخصی از نظر سنّی پیر و فرتوت باشد و اما از نظر قرآن جوان. برای پیگیری این مطلب، نظرتان را به نکته ای از کتاب هزار و یک نکته حضرت علامه حسن زاده آملی جلب می کنیم:

" هر وقت به یاد اویى جوانى، 

الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنة. 

اذْ أَوَی الْفِتْیَةُ إِلَی الْکَهْفِ فَقالُوا رَبَّنا آتِنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً وَ هَیِّئْ لَنا مِنْ أَمْرِنا رَشَداً (کهف-11)

ترجمه: و به یاد بیاور آن زمان که آن جوانان به غار پناه بردند و گفتند: پروردگارا، به ما از نزد خویش بخشایشی ارزانی دار و برای ما در کارمان رشد را فراهم ساز.

فى الکافى عن الصادق (ع) انه قال لرجل ما الفتى عندکم فقال له الشاب فقال: لا، الفتى المؤمن ان اصحاب الکهف کانوا شیوخا فسماهم الله فتیة بایمانهم.

ترجمه: در کتاب کافی از امام صادق نقل شده است: امام صادق به مردی فرمودند: نزد شما چه کسی جوان است؟ آن مرد در جواب گفت: شابّ (کسی که از نظر سنّی در سنین جوانی است)، امام صادق فرمودند: خیر، جوان مؤمن است. اصحاب کهف (از نظر سنّی) پیر بودند، اما خداوند در قرآن به خاطر ایمانشان آنها را جوان نامید.

و العیاشى عنه (ع) مثله الا انه قال کانوا کلهم کهولا و زاد من آمن بالله و اتقى فهو الفتى (تفسیر الصافى)

ترجمه: عیاشی نیز از امام صادق همین حدیث را نقل کرده است اما (بدین صورت): که امام صادق فرمودند: همه ی اصحاب کهف (از نظر سنی) سالخورده و پیر بودند، اما هر کس ایمان به خدا آورد و تقوا پیشه کند او جوان است.

در دفتر دل در این معنى گفته‌ایم:

به بسم الله الرحمن الرحیم است 

که آن اصحاب کهف است و رقیم است 

بیا در کهف قرآن اى برادر 

به بین احوال انسان را سراسر

از این گنجینۀ سرّ الهى 

به وسع خویش یابى هر چه خواهى 

چو قدر خویشتن را ناشناسى 

به نعمتهاى ایزد ناسپاسى 

گمانم اینکه از فتیه چو خوانى 

مر آنان را جوانانى بدانى 

و لیکن گوش دل بگشا زمانى 

شنو از غائص بحر معانى 

امام صادق آن قرآن ناطق 

که فتیه بوده‌اند پیران صادق 

ولى از قدرت روحى ایمان 

بقرآن وصفشان آمد جوانان 

بیا پیر جوان مى‌باش اى پیر 

بیا روشن روان مى‌باش اى پیر 

تو هم اصحاب کهفى و رقیمى 

چو بسم الله الرحمن الرحیمى

از مصاحب ناجنس احتراز کنید

همنشین از همنشین خو میگیرد و بدان شناخته می شود، خوشا به حال آنکه مصاحب حق تعالی است و به قول فصیح لبید بن ربیعه صحابی: والمرء یصلحه القرین الصالح.

منبع: هزار و یک نکته، نکته 276، حضرت علامه حسن زاده آملی

ابن سینا: یخ را در آب حل نکنید

شیخ بزرگوار ابن سینا در قانون فرماید:

یخ را در آب حل نکنید و نخورید که به اعصاب و مزاج سخت آسیب می رساند و اگر در جوانی طبیعت بدن با او دفاع کند، بالأخره پس از بالا آمدن سنّ، آن یخ کار خودش را می کند و دست بردار نیست. و چون بخواهید آب سرد بنوشید آب را در جوار یخ سرد کنید.

منبع: هزار و یک نکته، حضرت علامه حسن زاده آملی، نکته 548

آیه ای در اثبات امتداد غیبت امام زمان

در کتاب هزار و یک نکته حضرت علامه حسن زاده آملی آمده است:

"قرآن کریم درباره یونس پیغمبر علیه السلام فرمود: (و لولا انه کان من المسبحین للبث فی بطنه الی یوم یبعثون) (1)، پس اگر حجتی الهی را در ظَهر ارض(2)، عمری دراز باشد، چه جای استبعاد و استیحاش؟ لذا آیه مذکور در امتداد غیبت امام زمان حجه ابن الحسن عسکری علیه السلام تمام و کمال است."(3)

پی نوشتها:

1. سوره صافات، آیه 143 و 144 (ترجمه آیه: اگر یونس از تسبیح کنندگان نبود، تا روز قیامت در شکم نهنگ باقی می ماند.)

2. ظهر ارض= روی زمین

3. حضرت علامه حسن زاده آملی - هزار و یک کلمه - نکته 236

دستوری آسمانی از قرآن: ساعت زنگی

برای بیدار شدن از خواب، دستوری آسمانی از یکی از آیات قرآن کریم رسیده است. این مطلب را از کتاب شریف هزار و یک نکته حضرت علامه حسن زاده آملی نقل می کنیم و سپس به ترجمه روایات می پردازیم:

"ساعت زنگی:

آخر سوره مبارکه کهف (قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَمَن کَانَ یَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا) (1) فی مجمع البیان للطبرسی: قال ابو عبدالله علیه السلام: ما من احد یقرأ آخر الکهف عند النوم الا تیقِّظ فی الساعه التی یریدها، و فی تفسیر الصافی للفیض:فی الکافی عن الصادق علیه السلام ما من عبد یقرأ آخر الکیف عند النومه الا تیقظ فی الساعه التی یرید." (2)

در مجمع البیان جناب طبرسی آمده است:

امام صادق علیه السلام فرموده اند: احدی نیست که آیه آخر سوره کهف را بخواند، مگر اینکه در ساعتی که میخواهد بیدار می شود.
در تفسیر صافی فیض کاشانی آمده است:
در کافی آمده است که امام صادق علیه السلام فرموده اند: بنده ای نیست که آیه آخر سوره کهف را هنگام خوابیدنش بخواند، جز اینکه در ساعتی که می خواهد بیدار می شود.

حضرت علامه حسن زاده آملی در پایان میفرمایند:

"راقم کسی را می شناسد که با این دستور آسمانی، نیت ساعتِ تیقظ می کرد و حتی جعبه یعنی آلت ساعت را بدان میزان می کرد." (3)

اگر به راستی تشنه شدی آب برایت میفرستند

در نکته 253 کتاب هزار و یک کلمه حضرت علامه حسن زاده آملی آمده است:

"اگر به راستی تشنه شدی آب برایت میفرستند، صابر باش که اگر دیر شود، مسلما دروغ نخواهد شد، مجرب است. علاوه کسانی که دیر میگیرند، بهتر و پخته تر می گیرند و وجه آن با تدبر معلوم می گردد." عارف رومی گوید:

حکمت حق در قضا و در قدر

کرد ما را عاشقان یکدگر

تشنه می نالد که کو آب گوار"

آب می نالد که توان آب خوار؟

آب کم جو تشنگی آور به دست

تا بجوشد آبت از بالا و پست

در دیوان حضرتش آمده است:

تشنه به سوی آب و خود تشنه تشنه است آب

گدا خدا خدا کند، خدا گدا گدا کند

***

لذا طلب صادق باید.