توضیحاتی از علامه حسن زاده آملی درباره نظریه نسبیت

آلبرت اینشتین‏"Albert Einstein" نخستین کسى نیست که عقیده نسبیّت را اظهار داشته است، پیش از وى «منکوسکى» و «لوزنتر» و «پوانکاره» و دیگران، عقیده نسبیت را اظهار داشته ‏اند. و لیکن اینشتین‏ به واسطه اطلاع زیاد بر ریاضیات عالیه از یک طرف، و دست داشتن در فلسفه از طرف دیگر، نظریه نسبیّت را به ثبوت رسانید، و به وسیله قواعد و حسابهاى ریاضى ثابت نمود که احکام و قضایاى علمى، نسبى است. اینشتین‏ دوازده صفحه در شرح نظریه خود نوشت و در ظرف پانزده سال 3775 کتاب و رساله در شرح این دوازده صفحه نوشته شده است. (1)

درست است که صدر المتألهین (ملاصدرا) در مباحث حرکت به بعد چهارم از ابعاد چهارگانه جسم به نام «زمان» تصریح مى ‏کند، ولى چنانکه شایسته این بحث بود و کشف این امر آن را ایجاب مى‏ کرد درباره آن سخن نگفته و به اجمال برگزار نموده است، در حالى که پیش از کشف نسبیت «انیشتین‏» و اینکه زمان بعد چهارم جسم است، این مسأله در فلسفه صدر المتألهین پى ‏ریزى شده و حضرت استاد (علامه طباطبایی) با تشریح ابعاد گوناگون حرکت در جوهر، وجود چنین بعدى را براى جسم ضرورى دانسته است. (2)

دو خاطره از علامه حسن زاده آملی درباره استخراج زمان کسوف و عید فطر

دو خاطره (قبل از انقلاب اسلامی) به قلم حضرت علامه حسن زاده آملی در باره استخراج زمان کسوف و عید فطر:

بنده در نه سال از سنه 1337 شمسى تا سنه 1345 تقویم -یعنى سالنامه- استخراج کرده‏ ام. و مأخذ استخراجم زیج بهادرى و زیج الغ بیکى و نسخه‏اى از تسهیل زیج محمّد شاهى بوده است.
 یکى از استادان ریاضى آن زمان دانشگاه تهران که چند سالى است از این نشأت رخت بربسته است در دو واقعه، آشکارا مرا تکذیب کرد که در هردو واقعه صحّت محاسبه من به وقوع پیوست. یکى واقعه کسوفى بود که یک روز یا دو روز قبل از روز وقوع آن در روزنامه اطلاعات وقوع آن را یعنى صحّت محاسبه مرا تکذیب کرده است، و چون کسوف به وقوع پیوست و صحّت محاسبه ما به منصّه ظهور رسید، در فرداى آن روز، در همان روزنامه عذرخواهى کرده‏اند، و ما نیز به احترام اعتذار اعتراضى ننموده ‏ایم. و آن کسوف را جز بنده هیچ‏ مستخرجى خبر نداده بود که بنده متفرد بودم.

واقعه دوم موضوع رؤیت هلال ماه شوالى بود که باز بنده متفرد بودم که ماه مبارک رمضان سلخ ندارد، چون تقویم‏ ها منتشر شده‏ اند، مرحوم استاد آیة الله آقا شیخ محمد تقى آملى به من فرمود: شما یک نفر موافق ندارید، همگى ماه مبارک امسال را تمام مى ‏دانند. عرض کردم من هلال شوال را هم از زیج بهادرى و هم از زیج الغ بیکى به چهارده افق ایران استخراج کرده ‏ام، در نتیجه هلال شوّال در غروب 29 ماه مبارک رمضان در همه این آفاق قابل رؤیت است چنانکه معلوم خواهد شد، و بحمد الله چنان بوده است که به عرض رسانده ‏ایم. در آن زمان مرحوم آیة الله کاشانى رئیس مجلس بود و لکن هیچوقت به مجلس نمى ‏رفت، و دیدار با ایشان و گزارشهاى امور مجلسى در منزلش در پامنار تهران صورت مى‏ گرفت. بدین مناسبت در همان روز عید فطر آن استاد ریاضى معهود با تنى چند به حضورش رسیدند.
مرحوم آقاى کاشانى به او گفت: چطور شده است که فقط یک طلبه ما درست استخراج کرده است؟ آن استاد ریاضى در جوابش این شعر سعدى را خوانده بود:

   گاه باشد که کودک نادان‏         بغلط بر هدف زند تیرى‏

من به تفصیل مشخّصات هلال مذکور را مطابق آفاق یاد شده از دو زیج نام برده با خطاب محترمانه و مؤدّبانه به آن استاد ریاضى به مدیر آن روز اطلاعات داده ‏ام، و لکن از قبول آن خوددارى کرد. و بالأخره قسمتى از آن را روزنامه وظیفه آن روز که هنوز شهرت چشمگیرى کسب نکرده بود به چاپ رسانده بود. شگفت این‏که در ماه مبارک سنه بعد آن من متفرد در سلخ بودم و دیگران متفق که سلخ دارد، و صحّت محاسبه ما به وقوع پیوست که در هیچ ‏جاى ایران ادّعاى رؤیت هلال در غروب 29 رمضان نشد و دو سه واقعه دیگر نیز مشابه همین وقایع پیش آمده است‏.

تصویر 1.5 میلیارد پیکسلی از کهکشانی که توسط یک مسلمان کشف شد

عبد الرحمن صوفی از منجمین بزرگ مسلمان است که کتابهایی مانند "صور الکواکب" و "سیصد و هشتاد و شش باب درباره اسطرلاب" نوشته است.(1) او اولین کسی است که در سال 334 هجری قمری مجموعه ستارگانی را کشف و رصد کرد که امروزه به نام "کهکشان آندرومدا" معروف شده است و از آن به عنوان ابر کوچک نام برد. این کهکشان بیش از 40000 سال نوری(2) از ما فاصله دارد. واقعا جای تحسین دارد که در بیش از 1000 سال پیش دانشمندان مسلمان با آن امکانات محدود خود، امثال این کهکشان ها را، آن هم با این مقدار فاصله رصد کرده اند.

حال تلسکوپ هابل از کهکشانی که یکی از علمای ما کشف کرده است، تصویری با کیفیت بسیار بالا (1.5میلیارد پیکسل)، به صورت پانامورا تهیه کرده است که بیش از 100 میلیون ستاره را با گرافیک و وضوح عالی نمایش میدهد. این تصویر آنقدر بزرگ است که برای دیدن آن در سایز واقعی نیاز به ۶۰۰ تلویزیون فول‌ اچ‌دی در کنار یکدیگر است.(3)

** برای مشاهده آنلاین این تصویر دیدنی به این صفحه بروید و زوم کنید. **

دانلود کتاب اکر ثاوذوسیوس

کتاب اُکَر ثاوذوسیوس به قلم محقق خواجه نصیر الدین طوسی از متون درسی حوزه علمیه در علم هندسه و مثلثات کروی بوده است، گر چه متاسفانه هم اکنون علوم در حوزه علمیه تحجیر شده اند. این کتاب نفیس را در قالب یک فایل PDF درخدمت شما قرار دادیم، لازم به تذکر است که این کتاب نسخه ای خطی و به زبان عربی است و نیاز به تدریس استاد حاذق در فن دارد.

وصف این کتاب از زبان حضرت علامه حسن زاده آملی:

"تحریر أکر ثاوذوسیوس‏ معروف درسى که در حوزه‏ هاى علمیه تدریس مى ‏شود بقلم محقق خواجه نصیر الدین طوسى است... «تحریر أکر ثاوذوسیوس‏» در ترتیب دروس ریاضى حوزه‏ ها در رتبه دوم قرار گرفته است، یعنى پس از «تحریر اصول اقلیدس»، «تحریر أکر ثاوذوسیوس‏» خوانده مى‏ شود. و این جانب در حوزه علمیه قم یک دوره کامل به تدریس آن توفیق یافت و نسخه‏ هاى متعدد از آن تحصیل کرده است و نسخه‏ اى از آن را با مقابله دقیق در اثناى تدریس به تصحیح کامل در تصرف دارد و یک دوره بر آن تعلیقات و حواشى دارد." (1)

دانلود کتاب اکر ثاوذوسیوس:

دانلود مجموعه رساله های ریاضی علامه حسن زاده آملی

دانشگاه انقلاب در سال 1362، در ماهنامه خود، رساله هایی را از حضرت علامه حسن زاده آملی در علم شریف ریاضی و هندسه چاپ نمود که این مجله ها توسط یکی از خوانندگان محترم وبلاگ به دست ما رسید که در خدمت شما قرار داده ایم. این مجلات در 7 شماره و از فروردین تا مهر 1362 چاپ شده اند که در هر شماره، یکی از رساله های علامه ذوالفنون حسن زاده آملی قرار دارد.

**دانلود مجموعه رساله های ریاضی علامه حسن زاده آملی**
6مگابایت

دانلود درسنامه آموزش نجوم و هیئت

وبلاگ شریف کشکول علوم طی دروسی سلسله وار، به تدریس ساده و روان علم نجوم و هیئت پرداختند که این دروس مطابق با هیئت قدماء و بر اساس کتاب شریف "دروس هیئت و ریاضی" حضرت علامه حسن زاده آملی است که به فرموده ایشان تا حدود صفحه 60 این کتاب است.

بر آن شدیم ضمن تقدیر و کسب اجازه از مدیر محترم این وبلاگ، این دروس را که تا حال 29 جلسه است، در قالب یک فایل pdf جمع آوری کنیم که حدود 95 صفحه شده است و مناسب مبتدیانی مثل بنده نیز میباشد.

باشد که با فراگیری این علوم بیشتر به حقایق و اسرار عالم پی ببریم و در نهایت به هدف این علوم برسیم که به تعبیر جناب خواجه نصیرالدین طوسی: (من لم یعرف الهیئه و التشریح فهو عنین فی معرفه الله تعالی) که هر کس علم هیئت و تشریح را نداند، در معرفت خداوند عنین و ناقص است.

نکته1: باید درباره هیئت بطلمیوسی عرض کنیم که برخی بر این پندارند که این مکتب میگوید که زمین ثابت است و خورشید و سایر کواکب به دور زمین میگردد، حال آنکه حرف این است که در هیئت بطلمیوسی در مقام محاسبه وقایع نجومی، زمین را به عنوان مرکز میگیرند تا محاسبات نجومی را بر این اساس انجام دهند، نه اینکه این حرف سخیف را بزنند و بگویند زمین ثابت است و سایر ستاره ها متحرک. و در مقام محاسبات نجومی این روش، به مراتب دقیقتر از نجوم امروزی است.

نکته2: البته بین علم هیئت و نجوم فرق وجود دارد که ما در بیان آن نبودیم و هر دو را در این درسنامه به یک معنا به کار برده ایم.

برای مطالعه ی دو درس از این درسنامه به عنوان نمونه به اینجا بروید

دانلود جامع ترین نرم افزار نجومی رایگان فارسی

 نرم افزار کیهان، کامل ترین نرم افزار نجومی رایگان در ایران است که ساخت محمد حسین خسروی ( از همکاران وبلاگ قاصدون) می باشد. فضای زیبا، مطالب غنی و بخشهای مختلف، این نرم افزار را به نرم افزاری بی نظیر در بین نرم افزار های نجومی تبدیل کرده است. همچنین نرم افزار کیهان موفق به کسب رتبه دوم مسابقات دانش آموزی خراسان رضوی شده است.

در سایتهای مختلف نسخه اول نرم افزار کیهان برای دانلود موجود است، اما نسخه ای که وبلاگ قاصدون برای دانلود قرار داده است در حقیقت نسخه دوم نرم افزار کیهان است، در این نسخه گالری عکس با بیش از 150 تصویر بسیار زیبا و با کیفیت از فضا اضافه شده است:

جمع اعداد به روش شیخ بهایی

حوزه های علمیه در برهه ای که مدارس و دانشگاه ها به صورت امروزی وجود نداشتند، میراث دار علم و دانش بودند و علمایی ذوفنون و همه فن حریف از مطلق علوم اعم از طب و ریاضی و نجوم و هندسه و ادبیات عرب و فارسی و فقه و اصول و منطق و زبان خارجه و... را در خود پرورش می دادند. بزرگانی همچون خواجه نصیرالدین توسی، ملاصدرا، شیخ بهایی، غیاث الدین جمشید کاشانی، ابو علی سینا و... همه از طریق این مدارس رشد یافتند. اما متاسفانه اکنون این خاصیت حوزه های علمیه یعنی پرورش اشخاص مجتهد در مطلق علوم، از حوزه های علمیه رخت بربسته است و در عصر ما به جز در افراد بسیار قلیلی همچون حضرت علامه شعرانی و حضرت علامه حسن زاده آملی این ویژگی فراموش شده، یافت نمی شود.
 یکی از کتب مهم که در حوزه های علمیه در رشته ریاضی تدریس می شده است کناب "خلاصه الحساب" نوشته جناب شیخ بهایی است. این کتاب سال ها متن مقدماتی ریاضی حوزه علمیه بود.

یکی از روشهای ابتکاری جناب شیخ در این کتاب جمع کردن اعداد بر خلاف روش متعارف امروزی است. در این روش، در جمع چند عدد چند رقمی که زیر هم نوشته شده به جای آنکه اعداد از سمت راست جمع زده شوند از سمت چپ جمع بسته می شوند، در این روش لازم نیست که به عدد دهگان یا صدگان یا... قرض داد و فقط جمع اعداد از سمت چپ زیر هم نوشته می شود و در نتیجه برای یادگیری کودکان بسیار راحت است. مثلاً:

۹ ۴ ۵ ۶

۲ ۴ ۵ ۷

۹ ۵ ۶ ۳

۶ ۱‌

۶ ۱   ‌

۳ ۱      ‌

۰ ۲         ‌

---------------

۰ ۵ ۷ ۷ ۱

برای آشنایی بیشتر با کتاب خلاصه الحساب به لینک زیر بروید:

تصاویر زیبا: اگر سیارات جای ماه را بگیرند...

فرض کنید سیارات منظومه شمسی جای ماه را در آسمان بگیرند، آن وقت چه منظره ای را از زمین مشاهده می کنیم؟!

یک عکاس نجومی تصاویری را ارائه کرده است با این موضوع که اگر سیارات منظومه شمسی را جایگزین ماه کنیم، آسمان چگونه به نظر خواهد رسید؟ در این طراحی‌های علمی زیبا، هر یک از سیارات در فاصله‌ای از زمین قرار دارند که ماه واقع شده است. در یکی از این تصاویر سیاره عظیم مشتری که 11 برابر زمین است، بر آسمان سایه انداخته در حالی که مریخ تقریبا دو برابر اندازه ماه به نظر می‌رسد. پیشنهاد می کنم این تصاویر جالب را مشاهده کنید:

 منظره ای از ماه به عنوان تصویر اصلی:

اگر سیاره عطارد به جای ماه قرار بگیرد:

تصاویری عجیب و زیبا از گردش ستارگان

چه خبرهاست خدایا که ندارم خبری...

در این پست، 10 تصویر عجیب را از ستارگان نظاره خواهید کرد و میتوانید رد حرکت داورانی ستارگان را ببینید که همگی به دور ستاره قطبی (نزدیک به قطب شمال سماوی) در گردشند: