غزل صید عشق (حضرت علامه حسن زاده آملی)

ای که دوری ز یار یعنی چه؟

می بری انتظار یعنی چه؟

آفتابی چنین درخشنده

دیده ها در غبار یعنی چه؟

تو بپرسی ز یار و من او را

دارم اندر کنار یعنی چه؟

من پی صید عشق و عشق مرا

می نماید شکار یعنی چه؟

هر دمی عالمی دگر بینم

از تجلّی یار یعنی چه؟

واحدی جلوه کرد و شد پیدا

عدد بی شمار یعنی چه؟

من به یارم شناختم یارم

تو به نقش و نگار یعنی چه؟

ذرّه ای نیست در همه عالم

نبود بی قرار یعنی چه؟

همه در کار یار حیران اند

از صغار و کبار یعنی چه؟

عابدان مست حور و غِلمان اند

عارفان مست یار یعنی چه؟

نیست در فکر خویشتن یک تن

در میان هزار یعنی چه؟

دیده دیدار یار ار خواهد

نبود اشکبار یعنی چه؟

ای که خواهی کمال و از دنیا

نشوی بر کنار یعنی چه؟

آن که گر آدم است و می خواهد

آدمی را فگار یعنی چه؟

ای به غفلت سر آمده عمرت

نیستی شرمسار یعنی چه؟

حسن ار وصل یار را خواهد

نبود راه وار یعنی چه؟

دیوان اشعار حضرت علاّمه حسن زاده ی آملی حفظه الله ، ص 136 و 137

چگونه اوقات فراغت را پر کنیم؟

محصّل را ممکن است در طیّ روز بواسطه ی انغمار (1) در مباحث علمی و فکری، خستگی و کسلی روی آورد ، در این وقت شایسته است جان خود را به لطایف حکمی که در کتابهایی چون کشکول شیخ بهائی و مستطرف و عقد الفرید و محاظرات راغب و دواوینی چون حافظ و دیوان شمس و مثنوی معنوی و شاهنامه ی فردوسی و ... ترویح نماید . مبادا که در این حین مشغول بازی های مختلف و اباطیل گوناگون شود و وقت خود را صرف اموری کند که نقشی برای کسب کمالات انسامی او ندارد . بلکه مطابق با ذوق خود به مطالعه ی تاریخ و سیر در سرگذشت علماء و صلحاء نماید . و یا اینکه در کتاب هایی گشت و گذار نماید که پیرامون عجائب و غرائب نظام آفرینش به خصوص بدن طبیعی نگاشته شده اند ، به دستورات طبّی مراجعه کند ، خواصّ گیاهان را مطالعه نماید ، اخلاق حیوانات را بررسی نماید ، و ده ها کار دیگر که هم برای انبساط و ترویح روح مناسب است و هم اینکه وقت صرف نمودن در آن ها موجب بطلان عمر آدمی نمی شود.

اما اینکه از میان داستان ها و قصص ، بلکه به طور کلی از میان تمامی مدرَکات ، کدامیک جزء دانسته های غیر مفید و کدامیک جزء علوم و معارف انسانی به شمار می آیند ، عقل نازنین آدمی در این طریق معرفت ، ‌نعمت بسیار بزرگی به شمار می رود . به طوری که خود به صراحت حکم می کند که کدامیک از افعال او را در نیل به معقولات و مرسلات نظام کمک نموده و کدام یک از افعال مانع و مزاحم ور در این طریق می باشند . لذا هر کسی برای خودش معیار و ممیزان است . و به راحتی می تواند بفهمد که آیا این وقتی که برای تحصیل و یا انجام کاری گذاشته نتیجه ی مطلوبی برای او به همراه داشته است یا نه . بر این اساس منع دینی به عینه همان منع عقلی است و دین غیر از آنچه عقل آدمی بر او حکم می کند ، محدودیّتی برای او قائل نمی شود . در حقیقت بین عقل و شریعت توافق است نه تخالف و این دو هیچ تنازعی با هم ندارند . زیرا که عقل در مسائل فکری قوه ای برای تمایز حق از باطل و در مسائل عملی برای تمایز خیر از شرّ و نافع از مضرّ است و خداوند بدین ودیعه ای که در انسان نهاده او را بر تشخیص صراط مستقیم انسانی از طرق ضلالت و گمراهی تمکّن بخشیده است .

هر کسی زرع و زارع و مزروع خویش است

هر کسى سفره‏ خود و مهمان سفره‏ خود است. و بعبارة أخرى: هر کس زارع و مزرعه خودش است و نیات و علوم و اعمالش بذرهایش بنگر تا در مزرعه خویش چه کاشته‏اى که على التحقیق علم و عالم و معلوم و عمل و عامل و معمول اتحاد وجودى دارند و آن تویى.

در قول حضرت رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم: الدنیا مزرعة الاخرة و در کلام جناب وصى علیه السلام به حارث همدانى: انت مع من احببت و نظائر اینگونه احادیث صادر از اهل بیت عصمت و وحى دقت کن.

هزار و یک نکته، نکته566، حضرت علامه حسن زاده آملی

طرح زیبا: غزل عشق پاک (علامه حسن زاده آملی)

غزل: عشق پاک

دیوان حضرت علامه حسن زاده آملی

برای دریافت در اندازه اصلی روی تصویر کلیک کنید:

من این دنیای فانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم

من این لّذات آنی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم

به جز محبوب یکتایم نمی‏دانم نمی‏ دانم

به جز آن یار جانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم

به جز راه وصالش را نمی‏پویم نمی‏پویم

جز این ره کامرانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم 

به فطرت عشق پاکش را به دل دارم به دل دارم

دگر معشوق ثانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم

دلم از وی نشانی را به من داده به من داده

ز دیگر کس نشانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم

 به جز بار حضوری را نمی‏ یارم نمی‏ یارم 

سبکبارم، گرانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم

به جان درد و غم او را خریدارم خریدارم

 ز غیرش مهربانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم 

 دل بشکسته می‏خواهد ندانستم ندانستم

 دگر من شادمانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم

به جز قرآن کتابی را نمی‏خوانم نمی‏خوانم

به جز سبع المثانی را نمی‏ خواهم نمی‏ خواهم 

علی و آل پاکش را پذیرفتم پذیرفتم 

فلانی و فلانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم

 حسن را در لقای خود نگهدارش نگهدارش

که بی تو زندگانی را نمی‏خواهم نمی‏خواهم

طرح: دستورالعمل علامه حسن زاده آملی برای ماه شعبان

از هم اکنون که ماه شعبان است و میقات شهر الله است، غسل توبه کن و لباس وفا و ولا از دل و جان محرم شو و از صمیم قلب لبیک گو و در خویشتن سفری کن و گرد کعبه عشق طواف کن که دستی از غیب برون آید و کاری بکند.

کتاب نامه ها برنامه ها، حضرت علامه حسن زاده آملی

(برای دریافت در اندازه اصلی روی عکس کلیک کنید:)

جمع اعداد به روش شیخ بهایی

حوزه های علمیه در برهه ای که مدارس و دانشگاه ها به صورت امروزی وجود نداشتند، میراث دار علم و دانش بودند و علمایی ذوفنون و همه فن حریف از مطلق علوم اعم از طب و ریاضی و نجوم و هندسه و ادبیات عرب و فارسی و فقه و اصول و منطق و زبان خارجه و... را در خود پرورش می دادند. بزرگانی همچون خواجه نصیرالدین توسی، ملاصدرا، شیخ بهایی، غیاث الدین جمشید کاشانی، ابو علی سینا و... همه از طریق این مدارس رشد یافتند. اما متاسفانه اکنون این خاصیت حوزه های علمیه یعنی پرورش اشخاص مجتهد در مطلق علوم، از حوزه های علمیه رخت بربسته است و در عصر ما به جز در افراد بسیار قلیلی همچون حضرت علامه شعرانی و حضرت علامه حسن زاده آملی این ویژگی فراموش شده، یافت نمی شود.
 یکی از کتب مهم که در حوزه های علمیه در رشته ریاضی تدریس می شده است کناب "خلاصه الحساب" نوشته جناب شیخ بهایی است. این کتاب سال ها متن مقدماتی ریاضی حوزه علمیه بود.

یکی از روشهای ابتکاری جناب شیخ در این کتاب جمع کردن اعداد بر خلاف روش متعارف امروزی است. در این روش، در جمع چند عدد چند رقمی که زیر هم نوشته شده به جای آنکه اعداد از سمت راست جمع زده شوند از سمت چپ جمع بسته می شوند، در این روش لازم نیست که به عدد دهگان یا صدگان یا... قرض داد و فقط جمع اعداد از سمت چپ زیر هم نوشته می شود و در نتیجه برای یادگیری کودکان بسیار راحت است. مثلاً:

۹ ۴ ۵ ۶

۲ ۴ ۵ ۷

۹ ۵ ۶ ۳

۶ ۱‌

۶ ۱   ‌

۳ ۱      ‌

۰ ۲         ‌

---------------

۰ ۵ ۷ ۷ ۱

برای آشنایی بیشتر با کتاب خلاصه الحساب به لینک زیر بروید:

فهمیدن حرف هنر است نه رد کردن آن

هنر در فهم حرف بخردان است   نه تعجیل سخن در رد آن است

 بخرد خردمند را گویند. جناب حاجى سبزوارى در اول اسرار الحکم فرمود:

( اى معاشر طالبان علوم حقیقیه و معارف یقینیه و استکشاف اسرار و استبصار نتائج افکار، بدانید که ضنّت نورزیدیم و درج کردیم در این کتاب از لباب علم توحید و صفوه علم اسماء و صفات آنچه را که نوشتنى است بقدر الطاقة البشریة ، باید قدر بدانید و تا مشکلى مى رسد تبادر برد و انکار نکنید که مطالب عالیه را فهمیدن هنر است نه رد و انکار، باید به نفس گفت کما قیل:

اقول لها اذا جثئت و جاشت   مکانک تحمدى او تستریحى 

مثنوى : 

نکته ها چون تیغ فولادیست تیز   گر ندارى تو سپر واپس گریز  

انتهى.)

این بیت از وصیت اشارت است به بیان مذکور جناب حاجى سبزوارى رحمة الله در اسرار الحکم. فتدبر.

زمین جان انسان

همان طور که زمین کشاورزی باید از علف های هرز عاری باشد، زمین جان انسان هم باید از علف های هرز و آلوده پاک شود.

چطور است که انسان زمین کشاورزی را که محل کشت غذای مادی اوست، وجین می کند، اما زمین جان خود را که محل کاشت غذای حقیقی او یعنی حقایق و اسرار الهی است، از آلودگی ها پاک نمی کند؟!!

شعری تبری (مازندرانی) از حضرت علامه حسن زاده آملی:

برزیگرونّه بدیمه بینجه جار     بینجه جارّه و جین کردنه خوار خوار
مره بأوتنه اى جانه برار     شه دکاشته و جین‏ها کن و خوار دار

ترجمه

برزگران را در زمین کشاورزی دیدم

زمین کشاورزی را به خوبی وجین می کردند

به من گفتند ای برادر جان

کاشته های (جان) خودت را وجین کن و خوب نگهداری کن

(وجین: کندن علف های هرز)

هر چه دارم از سجاده دارم

یکی از مشایخم رضوان الله تعالی علیه برایم حکایت کرد که شیخ اکبر گفت:
هر چه دارم، همه را از سجّاده دارم
 

علامه حسن زاده آملی/ دروس هیئت و رشته های ریاضی/ ج ۲/ ص۶۸۸

بافتند یا یافتند؟!

مرحوم استاد آیت الله جامع المعقول والمنقول حاج شیخ محمد تقی آملی (قدس سرّه الشّریف) فرمود که:
کسی به آقا میرزا محمد رضای قمشه ای (عارف بزرگ معروف) گفت: آیا این حرف هایی را که عرفا می زنند، بافتند یا یافتند؟

در جواب فرمود: اگر بافتند خوب بافتند و اگر یافتند خوب یافتند.

علامه حسن زاده آملی/ هزار و یک نکته/ نکته ۷۷۶